Leczenie alkoholizmu

Czym jest alkoholizm?

Choroba alkoholowa to poważny problem cywilizacyjny, mający nierzadko powiązania kulturowe. Alkohol towarzyszy ludziom przy licznych okazjach, przez co nie dostrzegają pierwszych objawów uzależnienia. Zasiadają do butelki, aby świętować czy zrelaksować się po ciężkim dniu. Z czasem zwiększają ilość spożywanego trunku, gdyż rośnie ich tolerancja na używkę. Poszukują powodów do picia. Ignorują coraz częstsze sygnały, że alkohol przestaje być rozwiązaniem, a staje się źródłem kolejnych kłopotów.

Przyczyny choroby alkoholowej:

– czynniki psychologiczne – poczucie własnej wartości, samoocena, sposób, w jaki człowiek postrzega samego siebie oraz swoje otoczenie,

– czynniki społeczne – środowisko, w którym przebywa dana osoba,

– czynniki genetyczne – skłonność do uzależnienia (większa w rodzinach z problemem alkoholowym).

Wśród najczęściej spotykanych objawów świadczących o nałogu można wymienić głód alkoholowy. Przyciąga alkoholika do butelki, zmieniając stopniowo jego zachowanie oraz wpływając negatywnie na psychikę. Chory czuje przymus picia; z czasem jego uwaga skupia się wyłącznie na tym, aby przyjąć kolejną dawkę procentów. Uzależniony traci umiejętność logicznego myślenia. Nie dostrzega, że przekroczył już granicę między uprzyjemnianiem sobie czasu a nałogiem.

Symptomy alkoholizmu:

– głód alkoholowy – przymus picia,

– zespół abstynencyjny – uciążliwe objawy pojawiające się po nagłym odstawieniu alkoholu.

Etapy uzależnienia od alkoholu

Nałóg alkoholowy nie wybiera. Może dotknąć każdego człowieka niezależnie od jego statusu społecznego, wieku, płci czy wykonywanej profesji. Bez względu na to, czy to bezrobotny spożywający tańsze wysokoprocentowe trunki, czy zamożny pijący drogą whisky, choroba odciśnie na nim takie samo piętno. Z czasem wymusi zwiększenie dawki oraz częstotliwości sięgania po butelkę. Upośledzi kontrolę spożywania alkoholu. Co za tym idzie, alkoholik będzie sobie obiecywać, że tym razem się nie upije, a zakończy imprezę utratą przytomności.

Etapy uzależnienia można podzielić na kilka rodzajów. Pierwszy to faza picia towarzyskiego, która może trwać długo, nie wzbudzając podejrzeń. Początkowo alkohol będzie traktowany jako źródło przyjemności, a samo picie – jako sposób relaksu. Później z picia okazjonalnego alkoholik przechodzi do kolejnej fazy, nazywanej ostrzegawczą. Występują w niej tzw. urwane filmy. Ilość spożytego alkoholu wzrasta do poziomu, który uniemożliwia zapamiętanie przebiegu poprzedniego dnia. To także okres picia w ukryciu, w samotności, bez konkretnej okazji. Pojawia się przymus oraz coraz częstsze myśli o alkoholu. Można w tej fazie odliczać dni do weekendu, nie mogąc doczekać się chwili otworzenia butelki. Alkoholik wie już, że ma problem ze zbyt intensywnym piciem, ale kiedy słyszy na ten temat uwagi, wpada w irytację.

Następny etap to faza krytyczna, w której uzależniony ma trudności z kontrolowaniem picia alkoholu. Zdarzają mu się okresy abstynencji, które traktuje jak argument za tym, że panuje nad sytuacją. Relacje z bliskimi ulegają znacznemu pogorszeniu. Chory staje się niewiarygodny, nie dotrzymuje obietnic, nie pojawia się w pracy czy na zajęciach, coraz częściej zawodzi. Nie można na niego liczyć, co wywołuje rozgoryczenie otoczenia.

Ostatnia faza nosi nazwę chronicznej. Alkoholizm przejął już pełną kontrolę nad chorym, który pije niemal bez przerwy, nie trzeźwiejąc. Ciągi są coraz częstsze i coraz dłuższe. Wysoki poziom alkoholu zatruwa organizm. Przy gwałtownym odstawieniu używki występuje zespół odstawienia, na zaawansowanym etapie niezwykle niebezpieczny dla alkoholika. Bez pomocy medycznej może zakończyć się zgonem.

Leczenie alkoholizmu – na czym polega?

Leczenie choroby alkoholowej wiąże się z wieloma trudnościami. Największa z nich to bunt samego alkoholika, uparcie odmawiającego przyznania się do uzależnienia. Początkowo rzeczywiście nie dostrzega swojego nałogu, a później uczy się go ukrywać. Kłamie, oszukuje, uporczywie szuka sposobów, aby się napić. Mimo pogarszających się relacji z otoczeniem, w pracy oraz w domu, przez cały czas zaprzecza chorobie. Bywa, że dopiero przełomowy moment w jego życiu zmusza go do konfrontacji z rzeczywistością. Może być to zagrożenie rozwodem, spowodowanie wypadku drogowego, widmo bezdomności etc.

Motywacja płynąca z zewnątrz może się z czasem zmienić w motywację wewnętrzną. Wymaga to jednak ścisłej współpracy chorego ze specjalistą, aktywnego udziału w terapii oraz uświadomienia sobie, z czego wynikają jego życiowe kłopoty.

W zaawansowanym stadium choroby alkoholowej leczenie rozpoczyna się od detoksykacji. Odtrucie poalkoholowe powinno się odbywać w specjalnej placówce, w której alkoholik trafia pod opiekę wykwalifikowanego zespołu. Detoks ma na celu oczyszczenie organizmu pacjenta z pozostałości używki oraz uzupełnienie elektrolitów. Jeżeli zachodzi taka potrzeba, poza odżywczymi preparatami podawanymi w kroplówkach chorzy otrzymują leki przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe, nasenne etc. Każdorazowo decyzję o wdrożeniu farmakoterapii podejmuje lekarz.

Terapia alkoholowa

Nie wszyscy po detoksykacji zgadzają się na leczenie alkoholizmu. Tymczasem w walce z powracającym głodem alkoholowym pomagają terapie – indywidualne oraz grupowe. Leczenie w trybie podstawowym powinno trwać od dwóch do ośmiu tygodni. Po zakończeniu terapii stacjonarnej pacjent przechodzi do kolejnego etapu, czyli leczenia ambulatoryjnego. Kiedy zaakceptuje swoje uzależnienie, będzie mógł radzić sobie z głodem alkoholowym oraz pozostałymi problemami, w tym generowanymi przez dawnych znajomych od kieliszka.

Wpływ alkoholizmu na rodzinę

Choroba alkoholowa, podobnie jak inne nałogi, sprawia, że choruje cała rodzina. Alkoholizm zmusza bliskich do koncentracji na uzależnieniu jednego członka. Próbują go chronić przed skutkami jego nałogu, np. myjąc go, kiedy wraca w stanie upojenia, usprawiedliwiając absencję w pracy etc. Kiedy schorzenie postępuje, odsuwają się od znajomych. Popycha ich do tego wstyd, który rośnie przy każdym kolejnym upiciu się alkoholika w towarzystwie. Popadają w stan określany jako współuzależnienie. Ich życie skupia się na potrzebach uzależnionej osoby, na opiece nad nią, a także na ukrywaniu – zwykle nieskutecznym – jej nałogu przed otoczeniem. Tym sposobem zamykają się w kręgu, w którym trzyma ich wstyd oraz miłość często przeplatana nienawiścią do alkoholika.

Pomoc terapeutyczna w leczeniu alkoholizmu

Rodzina z problemem alkoholowym powinna skorzystać z pomocy terapeutycznej. To niestabilna komórka społeczna, w której wszystkim doskwiera brak poczucia bezpieczeństwa. Jeśli chory nie podejmie leczenia, nałóg będzie ciążył nad każdym członkiem w czasie teraźniejszym oraz w przyszłości. Oznacza to między innymi wchodzenie w toksyczne relacje, szczególnie często obserwowane u córek alkoholików. Dzieci osoby uzależnionej uczą się nieprawidłowych wzorców, a niejednokrotnie powielają zachowania rodzica.

Rodzina a wsparcie w leczeniu alkoholizmu

W większości przypadków to właśnie bliscy alkoholika namawiają go do podjęcia terapii. Owe namowy mogą przybierać różne formy, od próśb, przez błagania, po groźby. Pod wpływem choroby uzależniony może manipulować rodziną, wciągając ją w dyskusje, wyrzuty czy oskarżenia („to wasza wina, że piję”). Chętnie mami bliskich kolejnymi obietnicami bez pokrycia. Skutecznym środkiem walki z takimi metodami będzie wiedza zdobyta na terapii. Specjalista wspomaga współuzależnionych, dostarczając im narzędzia do rozmowy. Uczy, jak radzić sobie z manipulacjami alkoholika. Uświadamia, jak nałóg niszczy relacje rodzinne, a także jak skupia uwagę wszystkich na butelce. Członkowie rodziny zaniedbują swoje obowiązki, ponieważ koncentrują się na alkoholiku.

Osoba borykająca się z nałogiem alkoholowym z czasem zdaje sobie sprawę, jak jej choroba oddziałuje na bliskich. Kiedy podejmuje leczenie, czeka ją mnóstwo wyzwań. Niezwykle istotne znaczenie ma wsparcie udzielane jej przez rodzinę, a na to nie zawsze może liczyć. Musi odbudować relacje z małżonkiem oraz dziećmi, często rozgoryczonymi, reagującymi na kontakt niechętnie, a nawet z wrogością. To bardzo trudny okres – alkoholik uczy się życia w trzeźwości, a jednocześnie napotyka mur. Jeśli bliscy nie udzielą mu pomocy, może się załamać oraz zrezygnować z terapii. Łatwiejszym dla niego wyjściem będzie ucieczka w butelkę. Z tego powodu bardzo ważne, aby cała rodzina uczestniczyła w terapii.

Człowiek po terapii staje się tzw. suchym alkoholikiem. Dzięki pracy ze specjalistą dysponuje wiedzą o metodach przezwyciężania głodu alkoholowego. Taka osoba musi mieć świadomość, że jeden kieliszek może oznaczać powrót do starych nawyków. Odzyskanie kontroli nad sobą oznacza bycie asertywnym. Dotyczy to głównie propozycji picia, które prędzej czy później z pewnością się pojawią.

Życie po odwyku

Pobyt w ośrodku terapii uzależnień nie oznacza automatycznie wyleczenia z alkoholizmu. Pacjent może liczyć na wsparcie na każdym etapie odwyku, niemniej po opuszczeniu placówki jego terapia trwa dalej. Aby utrzymać się w stanie trzeźwości, musi przez cały czas nad sobą pracować. Ośrodek oferuje mu pomoc w tym zakresie. Najlepszym rozwiązaniem będzie kontynuowanie spotkań z psychoterapeutą uzależnień. Psychoterapia ambulatoryjna umożliwia choremu doskonalenie świeżo nabytych umiejętności, które ułatwiają mu życie bez butelki.

Leczenie dzieli się zwykle na sesje indywidualne, które odbywają się przynajmniej raz w tygodniu, a także udział w terapii grupowej. Istotną pomocą służą członkowie grup wsparcia typu Anonimowi Alkoholicy. Spotkania AA pozwalają pacjentom budować sieć wsparcia złożoną z ludzi, którzy mają te same doświadczenia. Nie oceniają – jak to niejednokrotnie zdarza się w przypadku otoczenia. W trakcie spotkań członkowie dzielą się swoimi przemyśleniami, których nie umieją, nie chcą bądź nie mogą przekazać rodzinie lub znajomym. To tworzy silną więź z pozostałymi uczestnikami mitingów.

Po odwyku rozsądną opcją będzie unikanie albo ograniczanie sytuacji, w których wiadomo, że pojawi się alkohol. Uzależniony musi liczyć się z niezrozumieniem dawnych znajomych lub (nieraz natrętnym) namawianiem do „chociaż jednej” kolejki.

Ośrodek leczenia uzależnień alkoholowych – Osada Empatia

Pacjentami Osady Empatia są ludzie z różnych obszarów Polski. Niekiedy to mieszkańcy miast zlokalizowanych stosunkowo blisko, typu Płock, Włocławek czy Warszawa. Często wybierają nas również osoby z miejscowości odległych o kilkaset kilometrów. Odległość ułatwia terapię, gdyż gwarantuje anonimowość w obcym miejscu, bez ryzyka spotkania znajomych.

Łódź lub każda inna miejscowość w Polsce – nie ma znaczenia, skąd przyjeżdża do nas człowiek wymagający pomocy. Każdy może liczyć na indywidualne podejście, terapię grupową oraz spotkania na osobności z terapeutą. Na początku wszyscy pacjenci przechodzą konsultację psychiatryczną. Jeśli specjalista uzna to za niezbędne, do terapii danego pacjenta wdrażamy leczenie farmakologiczne. Ponadto istnieje możliwość uzyskania zwolnienia lekarskiego na czas pobytu w placówce.