Uzależnienia behawioralne, czyli uzależnienia od zachowań to stosunkowo nowe uzależnienia. Z uzależnieniem behawioralnym mamy do czynienia, kiedy pojawiają się objawy związane z zachowaniem. Do podstawowych problemów uzależnień behawioralnych, leczonych w naszym ośrodku zaliczamy:
– patologiczny hazard
– uzależnienie od komputera i Internetu (siecioholizm)
– erotomanię (seksoholizm)
– uzależnienie od zakupów
– uzależnienie od telefonu komórkowego
Mówi się o tym, że szczególnie zagrożone są osoby, które mają niższy poziom aktywności układu nagrody oraz ludzie z poważnymi deficytami niektórych umiejętności życiowych. Osoby uzależnione, to często osoby, które wbrew stwarzanym pozorom są nieszczęśliwe i samotne.
O uzależnieniu od komputera i Internetu mówimy wtedy, kiedy korzystanie z nich zaczyna być przymusem. Osoby uzależnione godzinami siedzą przy komputerze i korzystają z sieci bądź grają w gry niekoniecznie online. Bardzo diagnostycznym punktem jest to, jak znoszą odłączenie od sieci, bądź brak możliwości skorzystania z komputera.
Może mieć kilka postaci. Może przybierać postać uzależnienia od portali społecznościowych. łatwiej niż w realnym świecie pozwalają nam kreować obraz siebie. Inne rodzaje uzależnienia od Internetu, to chociażby erotomania internetowa, uzależnienie od sieci – przykładowo w celu wyszukiwania okazji czy robienia zakupów.
– silna potrzeba lub przymus korzystania z Internetu
– trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z Internetem (trudno się powstrzymać, trudno kontrolować czas spędzany w sieci)
– odczuwanie niepokoju, rozdrażnienia gorszego samopoczucia w chwilach przerwanego korzystania z Internetu, zanik tych objawów po powrocie do komputera
– przeznaczanie coraz większej ilości czasu na korzystanie z komputera
– postępujące zaniedbywanie innych źródeł przyjemności oraz dotychczasowych zainteresowań na rzecz sieci
– korzystanie z Internetu pomimo różnych szkód ( fizycznych, psychicznych, społecznych), które mają bezpośredni związek z tą czynnością
W Polsce szacuje się że grupą wiekową szczególnie narażoną na uzależnienie od Internetu, jest grupa osób poniżej 18 roku życia.
I. Użytkownik zaczyna interesować się Internetem, używa go w celach edukacyjnych, rozrywkowych, zawodowych.
II. Internauta korzysta z sieci coraz częściej po kilka godzin dziennie, dotychczasowe zainteresowania przestają mieć znaczenie, użytkownik coraz częściej myśli, a nawet śni o Internecie. Gdy korzystanie z sieci jest niemożliwe ma obniżony nastrój.
III. Ten etap nazywany jest destrukcją, wiąże się z zaniedbywaniem obowiązków i istotnych czynności, w związku z nieustannym korzystaniem z Internetu. Sieć wygrywa z pracą, rodziną, jedzeniem.
Dzieci uzależnione od internetu mogą mieć trudność w odróżnianiu gdzie zaczyna się świat realny, a gdzie kończy wirtualny. Kolejnym skutkiem uzależnienia od internetu jest zaburzenie lękowe czy zaburzenie depresyjne. Pojawiają się również konsekwencje fizyczne, problemy ze wzrokiem, słuchem, układem mięśniowo- stawowym, zespół cieśni nadgarstka.
Istotna kwestia w leczeniu uzależnienia od Internetu to ustalenie przyczyny.
Terapia składa się z następujących etapów.
Przy uzależnieniu od Internetu ważnym celem jest także powrót do normalnego korzystania z Internetu czyli korzystania dla własnych wygód czy w celu użytkowym. Przy uzależnieniu od internetu nie pracujemy nad całkowitym zaprzestaniem używania internetu tylko nad redukcją.
Po zakończeniu terapii w ośrodku Osada Empatia ważne jest kontynuowanie leczenia w systemie ambulatoryjnym czyli korzystanie z wizyt u terapeuty. Bardzo dobre rezultaty przynosi też jednoczesne korzystanie z grup wsparcia.
Uzależnienie od Internetu wpływa na całą rodzinę. Podobnie jak u rodzin gdzie występują inne uzależnienia np. alkoholizm rodzina ta doświadcza niedotrzymanego zawodu, kłamstw ze strony uzależnionego. Bardzo dużo trudnych emocji i myśli żeby móc sobie z nimi samemu poradzić. Dlatego istotne jest uzyskanie wsparcia dla siebie np. uczestnicząc w spotkaniach terapeutycznych czy grupach wsparcia dla osób żyjących z osobami uzależnionymi.
Leczenie uzależnienia od seksu
Ośrodek Osada Empatia oferuje terapię uzależnienia od seksu. Uzależnienie od seksu określane jest jako seksoholizm. Posiadamy świadomość, że uzależnienie od seksu to uzależnienie, z którego wyjście bywa trudne. Przy uzależnieniu od seksu tak samo jak przy uzależnieniu od internetu nie pracujemy nad całkowitym zaprzestaniem uprawiania seksu.
Seksoholizm, czyli uzależnienie od seksu, bywa określane też jako hiperseksualizm czy erotomania. Określane jako nadmierny popęd seksualny, bądź inne zaburzenia nawyków i popędów. Zwiększenie popędu spotykane jest też przy uszkodzeniu płatów czołowych i ciała migdałowatego w mózgu. Uzależnieniu od seksu często towarzyszą też inne uzależnienia.
Do objawów uzależnienia od seksu zalicza się:
Do czynników przyczyniających się do uzależnienia od seksu można zaliczyć czynniki kulturowe, zastępowanie wartości społecznych indywidualnymi, konsumpcjonizm, umniejszanie relacji człowiek – człowiek. Pornografia jest też jednym z czynników wystąpienia uzależnienia od seksu choć dość często bywa negatywnie oceniane przez społeczeństwo. Czynniki rodzinne takie jak brak okazywania miłości, niezgodność dotycząca metod wychowawczych, rygorystyczność, brak spójnego systemu wartości. Erotomania pojawia się na skutek organicznych zmian w mózgu, albo w związku z innymi schorzeniami psychicznymi.
Do skutków uzależnienia od seksu przede wszystkim należy zaliczyć wyczerpanie i ból fizyczny. Do najczęściej wymienianych objawów zaliczamy: bezsenność, ból całego ciała, zawroty głowy, wzmożone napięcie seksualne, nadwrażliwość, przyspieszone tętno, dreszcze, poty, swędzenie skóry, zmęczenie, niepokój, drażliwość. Kolejnym skutkiem uzależnienia od seksu jest większe prawdopodobieństwo zachorowania na choroby przenoszone drogą płciową.
Ważna jest uczciwość wobec siebie oraz wypracowanie umiejętności pozbywania się natarczywych, erotycznych myśli. Osoba uzależniona od seksu powinna nauczyć się radzenia sobie z emocjami, mieć w nie wgląd.
Po zakończeniu terapii w ośrodku zamkniętym bardzo istotne jest kontynuowanie terapii w trybie ambulatoryjnym. Poszukiwanie nowych sposobów radzenia sobie z emocjami. Ważne jest aby dalsza praca koncentrowała się np. na szukaniu satysfakcji z bliskiego kontaktu.
Należy zwrócić uwagę głównie na to, że uzależniony zaniedbuje często kontakt z rodziną. Szuka adrenaliny. Rodzina może czuć się zaniedbywana, oszukiwana. Partnerzy osób uzależnionych od seksu mówią też o swojej bezradności i wstydzie.
Zakupoholizm
Zakupoholizm jest zaburzeniem zachowania związanym z kontrolą impulsów. Impulsy te zaczynają dominować w naszym życiu i stają się celem samym w sobie.
Uzależnienie od zakupów dotyka częściej osoby lękowe oraz z niską samooceną. Są to osoby impulsywne, perfekcyjne w swoich działaniach. U podłoża uzależnienia mogą leżeć też czynniki związane z reklamą, działaniem marketingowym. Atmosfera lansu, spędzanie czasu w galeriach handlowych, dotykanie ciuchów, oglądanie ,przymierzanie, wyobrażanie sobie jakbyśmy wyglądali w tych ubraniach.
Pojawia się przymus, potrzeba kupowania, np. trudno przestać myśleć o butach, które wczoraj zobaczyłam w galerii, organizuję, pieniądze, planuje dzień tak, aby po nie pójść. Kolejny objaw to utrata kontroli, wydaje więcej niż zarabiam. Pojawia się też zmiana tolerancji, zaczynam sięgać po coraz droższe rzeczy. Osoby uzależnione od zakupów doświadczają też zespołu odstawiennego, bezsenności, lęku, niepokoju, poczucia winy, podejmują próby powstrzymania się od zakupów, a potem znów do nich wracają.
Konsekwencje uzależnienia od zakupów to przede wszystkim obniżenie nastroju, lęki, poczucie winy. Osoby uzależnione od zakupów często skarżą się też na odczuwanie silnego niepokoju. Osoby uzależnione od zakupów zmagają się z problemami finansowymi. Pojawiają się trudności w relacjach z bliskimi wynikające z okłamywania czy też zaciągniętych długów.
Często uzależnienie to leczone jest dopiero wtedy, gdy pojawi się łącznie z innymi nałogami. Często występuje przy uzależnieniu od zakupów nadużywanie innych substancji psychoaktywnych czy pojawia się np. depresja. Dzięki terapii indywidualnej można zbadać poziom uzależnienia, monitorować nastrój pacjenta. Bardzo ważne jest rozpoznanie prawdziwych potrzeb pacjenta, które próbował zaspokajać poprzez robienie zakupów.
Praca nad sobą i swoim uzależnieniem wymaga uważności i ciągłego monitorowania postępów, kryzysów. Przy uzależnieniu od zakupów istotne jest znalezienie konstruktywnych sposobów na rozładowanie emocji.
Bliscy osoby uzależnionej od zakupów doświadczają nieobecności, czasem zaniedbań, trudności finansowych. Podobnie jak przy innych uzależnieniach bliscy zaczynają adaptować się do sytuacji jaka zaistniała robiąc to często nieświadomie w sposób nieadaptacyjny. Część rodzin z kolei nie widzi problemu w dzisiejszych czasach konsumpcjonizmu wydaje się to być czymś normalnym.
Uzależnienie od telefonu – przyczyny
W dzisiejszych czasach telefon pełni wiele funkcji. Często uzależniają się osoby, które mają trudność w nawiązaniu bliższych relacji, tak jak w przypadku uzależnienia od Internetu. Jest to idealne narzędzie, jeśli ktoś chce uciec od realnego świata. Od telefonu uzależniają się osoby które mają problem w relacjach z innymi ludźmi oraz osoby z niską samooceną. Telefon jako narzędzie komunikacji i sposobem do wyrażania uczuć oraz emocji u osób, które mają problem z bezpośrednim wyrażaniem tego, co się dzieje w kontakcie z drugim człowiekiem.
– silna potrzeba korzystania z telefonu
– potrzeba prowadzenia coraz częstszych rozmów
– nieskuteczne próby ograniczania korzystania z telefonu
– lęk, depresja, niepokój kiedy występuje ograniczona możliwość korzystania z telefonu
– problemy rodzinne, zawodowe, społeczne wynikające z korzystania z telefonu.
– kłamstwa w celu ukrycia, ile tak naprawdę czasu poświęcamy na korzystanie z telefonu
– korzystanie z telefonu jako forma ucieczki od rzeczywistości
Będąc ciągle w kontakcie nie jesteśmy w stanie odpocząć, ciągle docierają do nas informacje np. od znajomych. Rodzina może czuć się zaniedbana. Mogą pojawić się takie zaburzenia jak zaburzenia lękowe czy depresyjne.
Dobrze jest ustalić czas czy miejsce bez telefonu, nie zabieramy go na spacer, nie korzystamy z niego w trakcie posiłków. Korzystamy z niego świadomie. Terapia polega na nauce świadomego korzystania z telefonu w sposób który nie będzie powodował szkód.